22 Jul
Sporcu Çocuk Beslenmesi
Çocukların gelişim dönemlerinde ve büyüme çağlarında spor yapmaları, faydalı olabilecek bir eylemdir. Spor yapmanın aynı zamanda eğlenceli bir sosyal aktivite imkanı sunması çocuklarınızı spora yönlendirmeniz için bir sebep olabilir. Sporun beden sağlığı için olumlu olmanın beraberinde, takım sporları gibi alanlarda rekabet, takımla birlikte hareket etme gibi çeşitli farklı yetenekleri ve becerileri de geliştirdiği bilinmektedir. Gün geçtikçe çocuklarda spor, anne ve babalar tarafından daha yoğun ilgilenilen bir konu olmuştur. Spor yapmak, çocukların beden gelişimlerini olumlu etkileyebilir, şişmanlık, obezite, şeker ve tansiyon rahatsızlıklarından uzak kalmalarına yardımcı olabilir. Bütün bunları birlikte düşündüğümüz zaman sporcu çocuk beslenmesi de çocukların sağlıklı beslenme programı uygulamasını içererek, sağlıklı bir yaşam için uygulanabilecek oldukça güçlü bir alternatif olur.
Sporcu çocuk beslenmesinin temel özellikleri nelerdir?
Çocukların ve ergenlik çağındaki gençlerin almaları gereken günlük enerji miktarı spor yapanlarda doğal olarak yükselmektedir çünkü insan vücudu spor yaparken daha fazla enerji harcamaktadır. Eğer çocuğa bu enerji yeterli miktarda verilmezse çocukta istenilmeyen şekilde zayıflama görülebilir. Sağlıksız zayıflama yaşanmasın diye de sağlıklı beslenmeye dikkat etmek gerekir.
Spor yapan çocukların almaları gereken günlük enerji miktarını belirlemek her zaman çok kolay olmayabilir. Çocuktan çocuğa, metabolizma hızına, cinsiyete, yapılan sporun türüne ve yoğunluğuna göre ihtiyaç duyulan enerji miktarı değişkenlik gösterebilmektedir. Bu nedenle tüm çocuk sporcular için geçerli olacak kalıplaşmış bir beslenme tablosu ortaya koymak çok sağlıklı neticeler vermeyecektir. Bu sebeple hemen hemen tüm sporcu beslenmesi programlarında olduğu gibi kişiye ve çocuğa özel enerji ihtiyaçları tespit edilmeli ve bu doğrultuda sağlıklı beslenme programı geliştirilmeli ve uygulanmalıdır. Spor diyeti olarak da adlandırılabilecek çeşitli programlar uygulanarak sporcu çocuk beslenmesi üzerine çalışılabilir ve yeterli enerji alımı sağlandığı sürece spor sonrası yorgunluk ve sakatlanmaya olan eğilim de azalabilir. Ancak bu programların sağlıklı, dengeli ve yeterli olabilmesi için bir diyetisyen tarafından hazırlanmasının önemi büyüktür.
Sporcu çocuk beslenmesi nasıl olmalıdır?
Karbonhidratlar çocukların enerji alımında en önemli besin içeriklerinden biridir ve mutlaka yeterli miktarda alımı sağlanmalıdır. Ortalama olarak bir gram karbonhidratın 4 kilokalori enerji verdiği bilinmektedir. Yapılan araştırmalara ve çalışmalara göre sporcu çocuk beslenmesi için karbonhidratlar çocukların günlük diyet tedavisi beslenme programlarının %50 civarını kapsamalıdır. Böylece çocuğun beklenmedik bir şekilde zayıflama ile karşı karşıya kalması da önlenmiş olur.
Spor yapan çocuklarda ve gençlerde ana enerji kaynağı protein olmasa dahi uzayan egzersiz ve spor sürelerinde proteinler enerji verici özelliklerini açığa çıkarırlar. Bu sebepten dolayı spor yapan çocuklarda ve gençlerde kırmızı et, tavuk, balık, yumurta ve süt ürünleri tüketilerek günlük protein ihtiyacı karşılanabilir ve spor beslenme programı için uygulanacak spor diyeti bu yiyecekler de dahil ederek düzenlenebilir.
Sporcu çocuk beslenmesi için hazırlanacak olan spor diyeti için vitaminler de oldukça önemli bir konumda bulunmaktadır. Özellikle A, D, E ve K vitaminleri sporcu beslenmesi için önem arz eden vitaminler olarak sıralanabilir. Bahsi geçen A, D, E ve K vitaminleri yağda erimektedir ve bu sebepten ötürü sporcu çocuk beslenmesi için gerekli ve yararlı yağ alımı da bir hayli önemlidir. Bu noktada yağ denildiği zaman akla gelen zararlı yiyeceklerden olan kızartılmış yiyecekler, cips ve çeşitli çerezler zararlı yağlar içermektedir ve mümkün olduğunca sağlıklı beslenme programı içinde yer almaması gereken besinler olarak gösterilebilirler.
Sporcu çocuk beslenmesinde en çok dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?
Sporla ilgilenen çocukların ve gençlerin yeteri kadar vitamin ve mineral alması sporcu beslenmesi için çok önemlidir. Tüm vitamin ve minerallerin yanı sıra özellikle yeterli miktarda kalsiyum ve D vitamini alımıyla beraber demir alımı da bir hayli önem taşır. Özellikle kalsiyum, spor faaliyeti sırasında olası sakatlanmalara karşı önleyici bir maddedir çünkü kemik gelişiminde ve güçlenmesinde kilit role sahip bir mineraldir. Kalsiyum süt ve süt ürünleriyle beraber başta ıspanak olmak üzere yeşil yapraklı sebzelerde bol miktarda yer almaktadır. D vitamini hem kemik gelişimi hem de kalsiyum mineralinin emilimi için gerekli olan bir vitamindir, D vitaminin de sporcu çocuk beslenmesi için düzenlenecek sağlıklı beslenme programı ve spor beslenme programı içinde yeteri kadar yer alması gerekir. D vitamini bilindiği üzere en yararlı biçimde güneşten temin edilebilmektedir.
Vücut dokularına oksijen taşıma konusunda oldukça etkin olduğu bilinen demir maddesi özellikle çocuklarda ve gelişim dönemindeki ergenlerde diğer yaş gruplarına göre ihtiyacı daha fazla olan bir mineraldir çünkü kas kitlesinin artması bu ihtiyacı doğurmaktadır. Demir eksikliği yaşanmaması adına, sporcu çocuk beslenmesi için hazırlanacak spor diyeti içinde yeterli miktarda demir alımı sağlanmalıdır. Demir minerali özellikle kırmızı ette yoğun miktarda yer almaktadır. Bunun dışında tahıllı mamuller, yeşil yapraklı sebzeler ve yumurta da bir hayli zengin olduğu bilinen demir kaynakları olarak sayılabilir.
Sporcu çocuk beslenmesi içinde sıvı alımı nasıl olmalıdır?
Sporcu çocuk beslenmesi konusundaki en önemli hususlardan bir tanesi de yeterli sıvı alımıdır. Tüketilen sıvının tüketildiği zaman, ne kadar tüketildiği, hangi tür sıvı alındığı, en ince ayrıntısına kadar sporcunun sağlığını ve performansını doğrudan etkileyen bir unsurdur. Spor ve egzersiz sırasında vücutta yoğun sıvı kaybı yaşanmaktadır. Bu sıvı kaybının giderilmesi ve sarf edilen sıvının yerine konması da sporcu beslenmesi için sıvı tüketiminin önemini ortaya koymaktadır. Spor yapılan ortam da sıvı kaybıyla doğrudan alakalı olduğundan, bu husus da göz önünde bulundurulmalıdır. Sıvı kaybı sporcuları ve sporcu çocukları olumsuz etkiler, asla atlanmaması gereken sıvı alımı konusunda hem egzersiz öncesinde, hem spor esnasında, hem de sonrasında spor diyeti içinde yeterli sıvı tüketmek gerekmektedir. Her bünyenin farklı sıvı ihtiyacı ve harcaması olacağından, sporcu beslenmesi için diyetisyen tarafından kişiye özel diyet tedavisi programları geliştirilmesi daha yararlı olacaktır.
Sporcu çocuk beslenmesinde öğünler önemli midir?
Sporcu çocuk beslenmesi konusunda çocukların tüketecekleri besin maddeleri, tüketecekleri sıvılar ve sıvı miktarları kadar diyet tedavisi kapsamında belirlenmiş olan beslenme düzeni ve öğün konusu da oldukça önemlidir. Bu konuda da kişiden kişiye, metabolizmadan metabolizmaya göre değişebilecek olan öğün planlaması sporcu çocukların performansı konusunda da belirleyici etkenlerden bir tanesidir. Sporcu beslenmesi konusunda sindirim sistemi de göz önünde bulundurulduğu zaman spor faaliyetinden 3 saat önce yemek yemeyi kesmek genellikle tavsiye edilen bir durumdur. Her ne tüketilirse tüketilsin öğünlerin dengeli dağıtılması gerekmektedir. Gerek spor öncesi, gerek spor sonrası tüketilecek öğünlerin dengesi hem spor esnasında harcanacak enerji için hem de spor sonrası bünyenin tekrar kendini toparlaması ve hazır hale gelmesi için oldukça önemlidir. Spor öncesinde sağlıklı atıştırmalıklar ve sıvı tüketimi de son 1-2 saate kadar devam edebilir.
Spor çocuklar için sağlıklı mıdır?
Çocuklarda spor ve egzersiz sağlıklı bir beden gelişimi için bir hayli yararlı ve tavsiye edilen bir etkinliktir. Aynı zamanda çocukluk dönemlerinde aktif olarak yapılan spor, ileri yaşlarda obezite ve şişmanlık sorunları ile karşılaşılmasını da önleyebilir. Zaten spor her zaman aşırı şişmanlık ve obezite düşmanı olmuştur. Bu etkinlik için bedeni fiziksel açıdan hazır etmek de eylemin sağlıklı gerçekleşmesi için olmazsa olmaz bir durumdur. Hem spor öncesi, hem spor sonrası, çocukların tüm besin ihtiyaçlarının iyi değerlendirilerek gözden geçirilmesiyle diyetisyen tarafından hazırlanacak olan diyet tedavisi programları neticesinde çocuklar hem spor ve egzersiz eylemlerinde daha verimli sonuçlar alabilir, hem de sağlıkları için daha yararlı neticeler alacakları bir aktivitenin içinde yer almış olabilirler. Bütün bunlarla beraber tüm süreci diyetisyen eşliğinde takip etmek hem fiziksel, hem zihinsel açıdan çocukların spordan sağlayacakları yararı maksimize edecek bir unsur olabilecektir. Bu yüzden sporcu çocuk beslenmesi ailelerin özellikle üzerine eğilmesi gereken konulardan bir tanesidir.