22 Jul
Okul Çağı Çocukluk Beslenmesi
Okul çağı çocukluk beslenmesi çocuğun aileden ilk defa uzaklaştığı döneme denk gelir, bu nedenle çocuğun tükettiği besinleri kontrol etmek aileye biraz daha zor gibi gelebilir. Oysa çocuğun da dahil olduğu bir beslenme programı hazırlanması halinde çocuk sağlıklı ve dengeli beslenmeye okulda da devam edecektir. Ancak bu süreçte tüketmekten hoşlanmadığı besinleri çocuğa kesinlikle zorla vermeye çalışmamak gerekir. Aksi takdirde çocuk büsbütün sağlıklı beslenmekten vazgeçebilir. Bu dönemde çocuk ailesinden başka insanların da yeme alışkanlıklarına şahit olacağı için kendi beslenme alışkanlığından uzaklaşma durumuna düşebilir. Böyle durumlarda ebeveynlerin olaya hemen dahil olmasında fayda vardır. Eğer çocuğa kaliteli bir beslenme programı hazırlamakta zorluk yaşanılıyorsa bir uzmandan yardım alınmasının faydası büyük olacaktır. Böylece çocuk hem sağlıklı, hem de sevdiği yiyecekleri tüketerek farklı beslenme alışkanlıklarına yönelme ihtiyacına girmeyecektir. Gerekirse ebeveyn bir diyetisyen ile birlikte çocuğun okulda beslenme menüsü üzerinde de birtakım değişikliklere gidebilir. Burada önemli olan çocuğun vücudunun ihtiyaç duyduğu tüm besin öğelerini yeterli miktarda ve dengeli bir şekilde alması olacaktır. Eğer beslenme dengesiz olursa sağlıklı yiyeceklerin bulunduğu bir beslenme menüsünün çocuğun sağlığı açısından hiçbir faydası bulunmayabilir. O yüzden her şeyden önce dikkat edilmesi gereken çocuğun dengeli ve yeterli beslenmesi olmalıdır.
Okul çağı çocukluk beslenmesinin temel özellikleri nelerdir?
Günümüzde çocuklar ve gençler hayatlarının en önemli zamanlarını okulda geçirirler. Bu nedenle okul çağı çocukluk beslenmesi de büyük bir öneme sahip olur. Ortalama olarak 6 yaş ile 12 yaş aralığını kapsayan bu dönemde çocuk çok fazla değişimi bir arada yaşar. Hem çok hızlı fiziksel gelişme gösterir, hem çok yoğun duygusal karmaşalar yaşar, hem de bir yandan geleceğinin temellerini atar. Bu yüzden bu süreçte çocuğun sağlıklı olması gerekir. Bunun için de çocuğun sağlıklı ve düzenli beslenmeye ihtiyacı vardır. Çocuk okul çağında hem sürekli hareket halinde, hem de sürekli gelişme halinde olduğu için bol miktarda enerjiye ihtiyaç duyar. O yüzden okulda beslenme süresince çocuğun yeterli miktarda protein, vitamin ve mineral almasına özen gösterilmesi gerekir. Gerekirse bu konuda çocuğun okul beslenme menüsü detaylı olarak incelenmeli ve hatta çocuğa yeni bir dengeli beslenme programı oluşturulmalıdır. Bu konuda ailelerin bir uzmandan yardım almaları faydalı olabilir.
Okul çağı çocukluk beslenmesinde nelere dikkat edilmelidir?
Maalesef hem ülkemizde hem de dünyada okul çağı çocukluk beslenmesi ile ilgili birtakım eksiklikler ve yanlışlar bulunur. Bu nedenle çocuklar ileriki dönemlerde çeşitli hastalıklar ile uğraşmak zorunda kalabilirler. Bunların en bilineni elbette çağımızın yaygın hastalığı olan obezite, yani aşırı şişmanlık olmaktadır. Bu nedenle obezite yani şişmanlık sorunu yaşamama ve sağlıklı beslenme için her şey yapılmalıdır. Okulda beslenme her daim kontrol altında tutulmalıdır. Bazı okullarda sağlıklı yiyecekler yaygın olarak bulunmayabilir. Bunun için çocuğa gerekirse bir diyet tedavisi kapsamında evde okul beslenme menüsü hazırlanıp verilebilir ya da halihazırda bulunan okul beslenme menüsü üzerinde birtakım değişikliklere gidilebilir. Bunun için öncesinde çocuğa özel dengeli bir beslenme programı hazırlanması iyi olacaktır. Dengeli beslenme programı eğer bir uzman tarafından hazırlanırsa tam anlamı ile çocuğun düzenli beslenme ve okulda beslenme ihtiyaçlarını karşılayabilir.
Okul çağında yetersiz beslenen çocuklarda ne gibi rahatsızlıklar ortaya çıkar?
Sağlıklı beslenme alışkanlığından uzak olan çocuklarda bu dönemlerde aşırı zayıflama ya da aşırı şişmanlık, anemi yani kansızlık, vitamin yetersizliği, obezite, diş çürümesi ve iyot eksikliği gibi rahatsızlıklar görülebilir. Bunların önüne geçmek adına okul çağı çocukluk beslenmesi üzerine yoğunlaşmak gerekir.
Eğer çocuk bu şekilde düzenli beslenme halinden uzak olarak hayatına devam ederse hem hastalıklara karşı direnci azalır, hem çok fazla hasta olur, hem de okulunda başarısız hale gelebilir. Bu yüzden sağlıklı beslenme okul çağındaki çocuk için çok şey ifade eder. Eğer ebeveynler çocuklarının okuldaki başarısını arttırmak, daha az hasta olmalarını sağlamak ve daha eğitimli bireyler olarak yetişmelerine katkıda bulunmak istiyorlarsa çocuklarının okulda beslenme rutinlerini de denetim altında tutmalıdır. Sağlıklı beslenme tüm bunlara etki eder, bunun için de diyetisyen tarafından hazırlanmış bir diyet tedavisi çocuk için etkili ve sağlıklı beslenme programını sağlayabilir.
Okul çağı çocukluk beslenmesinde en büyük sorun nedir?
Maalesef okul çağı çocukluk beslenmesi konusundaki en ciddi eksiklik kahvaltı olmaktadır. Yapılan araştırmalara göre pek çok çocuk kahvaltı yapmadan okula gitmektedir. Özellikle ebeveynlerin bunu değiştirmeye yönelik çabalaması gerekir. Çünkü çocuğun sağlıklı büyüyebilmesi için kesinlikle öğün atlamaması gerekir. Gerekli görülmesi halinde bu durum da diyet tedavisi ile kontrol altına alınabilir. Aksi takdirde uzun müddet açlığın devamında okulda beslenme çok daha kalitesiz bir hal alır.
Okul çağı çocukluk beslenmesi nasıl olmalıdır?
Okul çağı çocukluk beslenmesi içerisinde farklı besin grupları dengeli bir şekilde yer almalıdır. Örnek verilecek olursa, çocuklar süt, peynir ve yoğurt tüketimi sayesinde kemikleri, kasları ve dişleri için gerekli olan proteini, kalsiyumu ve D vitaminini alırlar. Bu yüzden mutlaka okulda beslenme programı içerisinde bu besin maddelerinin bulunması gerekir.
Bunun yanı sıra et, balık, yumurta, fasulye ve tavuk gibi besinler kasların gelişimi ve kan için ihtiyaç duyulan proteini, demiri, B vitaminini ve çeşitli mineralleri sağladığı için okul çağı çocukluk beslenmesi içerisinde her gün yer almalıdır.
Çocukların bu dönemde fazla enerji harcadıkları için çok enerjiye ihtiyaç duyduklarını söylemiştik. Eğer çocuk harcadığı enerjiden daha fazlasını besinler yolu ile almazsa çocukta sağlıksız zayıflama meydana gelebilir ki zayıflama da gelişme çağındaki bir çocuk için iyi olmayabilir. Bu yüzden mineral, demir, posa ve B vitamini açısından zengin olan ekmek, tahıl ve makarna tüketimi önemlidir ve bu yiyeceklerin okulda beslenme öğünleri içinde mutlaka bulunması gerekir. Bunun yanı sıra elbette sebzeler çocuklar için olmazsa olmazdır çünkü içeriklerinde A vitamini, C vitamini ve yüksek posa bulunur. Okul çağı çocukluk beslenmesi içerisinde sebzelere oldukça fazla yer verilmelidir. Ancak sebze seçiminde de sebzelerin mevsiminde ve taze olmasına dikkat edilmelidir. Meyveler hem sağlıklı hem de çocukların çok sevdiği yiyecekler olduğu için her daim beslenme menülerinde yer almalıdır.
Ebeveynler çocukların okul çağında sağlıklı beslenmesi için neler yapmalıdır?
Pek çok çocuk düzenli bir beslenme programı oluşturularak buna uyacak biçimde beslenmekten fayda görür, bu yüzden de okul çağı çocukluk beslenmesi düzenli bir programa dayandırılır. Çocuklar açlığa yetişkinler gibi dayanamadıkları için kesinlikle öğün atlamalarına izin verilmemesi gerekir. Aynı şekilde çocukların yeterli ve düzenli beslenememesi onları sağlıksız abur cuburlara yönlendirebilir. Artık okul çağına gelmiş çocuk tüketeceği besinler konusunda evde de karar alma yaşına gelmiş demektir. Dolayısıyla bu konuda çocuklar kendi tercihlerini yapabilir. Ancak onun yanlış tercihler yapmaması adına ebeveynlerinin her daim yardımcı olmasında fayda vardır. Hatta çocukların ebeveynleri ya da bir diyetisyen ile tüketeceği yiyeceklere karar vermesi de bir hayli önemli bir davranış olur. Bu sayede çocuk kendisine zoraki olarak bir şeyler yedirildiğini düşünmez ve beslenme alışkanlıklarının dışına çıkmaz.
Okul çağı çocukluk beslenmesi içerisinde çocuğun daha yoğun olarak tükettiği yiyecekleri daha çok sevdiği bir gerçektir. Bu nedenle çocuğun sağlıklı yiyecekleri tüketme alışkanlığı kazanması için önce ebeveynlerin bu yiyecekleri yoğun olarak tüketmesi, ardından da çocuğa sık sık vermesi gerekir. Çocuğun ana öğünlerinin olduğu kadar ara öğünlerinin de iyi bir şekilde düzenlenmesi önemlidir. Özellikle bu ara öğünler ile çocuğun vücudunda eksik kalan ve alması gereken besin öğeleri tamamlanabilir. Aynı şekilde bu ara öğünlerin sağlıklı yiyeceklerden oluşması, çocuğun ana öğünü atlaması halinde daha fazla eksiklik yaşamamasına olanak tanıyabilir.