Online Diyetisyen Müberra Aslan

Bebeğin tamamlayıcı besinler ile tanışma dönemi hem bebek hem de anne için oldukça özel bir zamandır. Süreçte, annenin uzman veya diyetisyen yardımı alması gerekir çünkü besinler bebeğe her yeni dönemde, kademe kademe verilmelidir. Bebeğe birden ağır besinler kesinlikle verilmemeli ve bebek beslenmesi konusunda ek besine geçiş döneminde oldukça dikkatli olunmalıdır. Bu süreçte bebeğin damak tadı oluşabileceği gibi eğer var ise besin alerjileri de açığa çıkabilir o yüzden verilecek her besinde az miktarlardan başlanıp bebeğin tepkileri ölçülmelidir. Zaman içerisinde hem besinlerin çeşitliliğinde hem de verilecek besinlerin miktarlarında bir artışa gidilebilir. Tüm bu süreçlerde yardım almak hem anne açısından hem de bebek açısından fayda sağlayacaktır.
 

Bebek beslenmesinin temel özellikleri nelerdir?

Bebeklerin beslenmesi ile yetişkinlerin beslenmesi arasında büyük farklar bulunur çünkü bebeklerin büyüme ve gelişme dönemlerinde harcadıkları enerji ile yetişkinlerin harcadıkları enerji arasında ciddi farklar vardır. Beslenme farkları olmasının bir diğer nedeni ise, bu dönemde bebeklerin vücutlarında yeni doku yapımının devam etmesidir. Bu durum doğal olarak bebeklerin proteine, minerale ve vitamine daha çok ihtiyaç duymasına sebep olur, o yüzden de bebeklerin düzenli ve dengeli beslenmesi çok önemlidir. Bebek beslenmesi ile yetişkin beslenmesi arasındaki farkı yaratan diğer durumlar ise, bebeklerin sindirim sistemlerinin farklı özellikler taşıması, bebeklerin kendi yemeklerini kendileri yeme kabiliyetlerinin az olması ve bebeklerin beslenmelerinde bazı besinlerin mutlaka bulunması zorunluluğudur.
 
Bebeklerin tüketeceği besinler bebeklerin yaşlarına göre de değişiklik taşır. Bu noktada da tamamlayıcı besinler ile tanışma zamanı çok önemli olur. O yüzden anneler bebeklerinin tamamlayıcı besinler ile tanışma dönemlerinde bir diyetisyen yardımı alma ihtiyacına girebilirler. Bebek ilk kez ek besine geçiş yapacağı için tamamlayıcı besinler konusunda dikkatli ve titiz olunması gerekir. Beslenmenin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi için süreçte diyet tedavisi uygulanması gerekebilir.
 

Tamamlayıcı besinlere ne zaman başlanmalıdır?

İlk 6 ay anne sütünün bebeklerin tek besin kaynağı olması önerilmektedir. Bebek 6. aydan itibaren anne sütüne tamamlayıcı olarak uygun ve yeni besinlerle tanıştırılabilir. Altıncı aydan sonra demir, çinko gibi mikro besin öğelerinde eksiklikler oluşmaması, bebeğin çiğneme ve konuşma becerisinin gelişmesi, ağız ve dil koordinasyonunun artması, farklı tatlara alışmaya başlaması ve ileri dönemde iyi bir beslenme alışkanlığı kazanması için tamamlayıcı besinlere başlanır.
 

Tamamlayıcı besinler nelerdir?

Meyve püresi, sebze püresi, evde mayalanmış yoğurt tercih edilen ilk tamamlayıcı besinlerdir. Her besine az miktarda başlanıp, miktar yavaş yavaş arttırılmalıdır. Aynı gün iki farklı yeni besin denemek, herhangi bir reaksiyon olduğu takdirde bunun hangi besine karşı olduğunu anlamamızı engeller. Bu nedenle yeni başlanan besin bir kaç gün tek başına değerlendirilmelidir.
 
Besinler robottan geçirilmemeli ama tahta kaşık ile çok iyi ezilip püre kıvamına getirilmelidir. 7. aydan itibaren yumurta sarısı, kuzu eti, 8. aydan itibaren yeşil mercimek, bulgur gibi tahıllar verilebilir. 7. ve 8. aylarda biraz daha pütürlü kıvam denenebilir. 9. aydan itibaren 1 gün suda bekletilip suyu süzüldükten sonra haşlanmış ve kabukları soyulmuş kuru baklagiller iyice ezilip diğer sebzelere karıştırılarak verilebilir. Ek besine geçiş döneminde 9. ve 10. aylarda çiğneme becerisi geliştiğinden, bebekler 9. ve 12. aylar arasında parmakla yenen yiyeceklerden (finger foods) hoşlanırlar. Bebeklerin aldıkları anne sütü miktarına bağlı olarak bazı değişiklikler gösterse de, günlük öğün sayıları; 6 – 8 aylıkken günde 2 – 3 kez; 9 – 11 aylıkken günde 3 – 4 kez; 12 – 24 aylıkken günde 4 – 5 kez olmalıdır. Bebeklerin bir yaşından itibaren diğer aile üyeleri ile aynı masada yemeğe oturmaları tavsiye edilir.
 
Bebeklerde ek besin konusunu anne sütüne yardımcı olacak şekilde ele alırsak tamamlayıcı besinler zaman ilerledikçe değişiklik gösterecektir. Bebeğe verilebilecek tamamlayıcı besinler kabaca listelenebilir ancak bebeğin tamamlayıcı besinler ile tanışma döneminde ebeveynlerin diyetisyen yardımı alması her zaman tavsiye edilir. Dolayısıyla bebeğin gelişimine ve ihtiyaçlarına uygun olarak bir diyet tedavisi planlanacaktır.
Bebek beslenmesi içerisinde 12. aya gelindiğinde yani bebek 1 yaşında olduğunda artık ailesi ile beraber masada oturup yemek yiyebilecek bir hale gelir. Hatta bu dönemden itibaren bebek acısız ve baharatsız olmak kaydı ile her çeşit yiyeceği yiyebilecek haldedir.
 

Tamamlayıcı besinler ile tanışma döneminde nelere dikkat edilmelidir?

Tamamlayıcı besinler ile tanışma aşamasında kesinlikle bebeğe birden yüklenilmemesi gerekir. Bu süreçte bebeğe verilecek her ek besin tek tek ve çok az miktarda verilmelidir. Bebeğin alışması ile beraber verilecek olan tamamlayıcı besinler açısından miktarlar arttırılabilir. Tamamlayıcı besinler ile ilgili denemeler özellikle ilk olarak bebek aç iken yapılmalıdır, bu sayede bebeğin tamamlayıcı besinler ile tanışma dönemi daha sağlıklı geçer. Bebek beslenmesi kesinlikle ısrar kabul etmez. Bebek bir besinden hoşlanmadıysa ve onu yemek istemiyorsa ebeveynlerin kesinlikle ısrarcı olmaması gerekir.
 

Tamamlayıcı besinlerde miktarlar nasıl olmalıdır?

Bebek beslenmesi de düzenli ve programlı olmalıdır. Bu yüzden bebeğin öğünlerini belli zamanlara yaymak ve aksatmamak gerekir. Tamamlayıcı besinler ile tanışma ve devamındaki tüm süreçlerde bebeğin sağlıklı beslenebilmesi için bir beslenme ve diyet uzmanından yardım alınmasında fayda vardır.
 
Bebeğin tamamlayıcı besinler ile tanışma evresinden sonra bebeğe daha fazla yemek yemesi konusunda kesinlikle bir baskıda bulunulmaması gerekir. Eğer bebeğin büyümesi ve gelişmesi normal seviyelerde ise bu, bebek yeteri kadar besleniyor anlamına gelir. Daha fazlası için bebeği zorlamak, yemek yemekten soğumasına neden olabilir. Bir başka açıdan yaklaşılacak olursa da bebeğin daha fazla besin ile beslenilmeye çalışılması ileri dönemlerde obezite, aşırı şişmanlık gibi sorunları da getirebilir. Sonrasında birey zayıflama konusunda büyük bir çabaya girmek zorunda kalabilir. İleride zayıflama ihtiyacı içine girilmesine gerek olmaması ve de obezite ve şişmanlık gibi sorunlara maruz kalınmaması için bebeği ihtiyacı kadar beslemek gerekir.
 
Yetişkin bireylerin şişmanlık sorunu yaşamasının ya da obezite ile mücadele etmek durumunda kalmasının arkasında bebeklikte yanlış beslenilmesinin de etkisi olabilir. Fakat elbette bu düşünceyle bilinçsiz bir şekilde bebeğin zayıflama ihtiyacı içine sokulmaması gerekir. Eğer bebek ciddi anlamda yemek yemiyorsa bunun da mutlaka bir sebebi vardır ve kontrol ettirilmelidir.