22 Jul
Gestasyonel Diyabet
Öncesinde diyabet ile ilgili bir sorun ile karşılaşmamış olan kadınlar da gebeliklerinde diyabet problemi yaşayabilirler. Bu aslında gebelikte oldukça sık karşılaşılan bir durumdur. Gebelik diyabetinde önemli olan, anne adaylarının uzman bir diyetisyen tarafından sürekli kontrol edilerek, beslenmelerine ekstra özen göstermeleridir. Gebelik diyabeti anne adayının sağlıklı, kontrollü, yeterli ve düzenli beslenmesine dikkat etmesi halinde büyük bir sorun yaşatmayabilir. Bu noktada anne adayının özellikle bazı besinlerden uzak durması ve bazı besinlerin tüketimini arttırması gerekebilir. Anne adayına gebelik şekeri ile ilgili bir teşhis konulduğunda, kendisine özel bir diyet tedavisi beslenme programı hazırlanması için bir diyetisyen ya da uzmandan yardım almasında her zaman fayda olacaktır. Aynı zamanda bu yardım anne adayının kan şekerinin, genel sağlığının ve kilosunun da sürekli olarak kontrol altında tutulması açısından bir hayli önemlidir. Çünkü bu süreçte gebelik diyabeti bulunan anne adaylarının fazla kilo almaları ve şişmanlık sorunu yaşamaları biraz daha mümkün bir hale gelebilir. Kilo artışı her daim kontrollü olmalı ve anne adayı buna uygun olarak beslenmelidir. Şişmanlık gibi bir sorunun yaşanmaması hem annenin hem de bebeğin sağlığı için önemlidir.
Gebelik diyabetinde beslenmenin temel özellikleri nelerdir?
Daha önce hiç diyabet problemi yaşamamış olan kadınlar bile gebelik dönemlerinde gebelik diyabeti ile karşı karşıya kalabilirler çünkü gebelik diyabeti hamile kadınlar arasında yaygın olarak görülebilen bir durumdur. Hamile kadınların ortalama %2’sinde gebelik dönemlerinde gebelik diyabeti ortaya çıkabilir. Hamilelikte beslenme oldukça önemli iken gebelik diyabetinde beslenme biraz daha fazla önemli olmaktadır.
Gebelik diyabeti bulunan bir anne adayının gün içinde alması gereken enerji miktarının ve enerji dağılımının bir diyetisyen ya da uzman tarafından gebenin özelliklerine uygun olarak belirlenmesi gerekir. Bilinenin aksine bu noktada karbonhidratı doğrudan kesmek doğru olmayacaktır. Bunun yerine karbonhidratın doğru besinlerden alınmasına özen gösterilmesi gerekir. Bunun için de tam tahıllı besinler, kepekli pirinç ve makarna, bulgur ya da yulaf tercih edilebilir. Aynı zamanda gebelik şekeri bulunan anne adayının ani kan şekeri düşüşlerinin önlenmesi adına posa açısından zengin olan besinleri tercih etmesinde de fayda olur. Benzer şekilde gebelik diyabetinde beslenme konusunda anne adayının kesinlikle öğünlerini atlamaması gerekir.
Gebelik diyabeti ne zaman ortaya çıkar ve ne yapılması gerekir?
Gebelikte şeker, ağırlıklı olarak hamileliğin 24. ve 28. haftaları arasında yapılan şeker yüklemesi ile ortaya çıkar. Gebelikte şeker ortaya çıktığında anne adayının gebelikte beslenme konusuna oldukça özen göstermesi gerekir. Bu süreçte anne adayının kendine özel olarak hazırlanacak bir diyet tedavisi beslenme programı için bir uzmandan yardım almasında fayda vardır. Hazırlanacak bu program ile hamilelikte beslenme konusunda hem annenin hem bebeğin iyi ve sağlıklı bir şekilde beslenmesi, anne adayının ideal kan değerlerine ulaşabilmesi, annenin ve bebeğin sağlıklı bir şekilde kilo artışının sağlanabilmesi amaçlanır. Çünkü bebeğin sağlıklı olması da annenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenmesi ile sağlanabilir. Benzer şekilde bu süreçte hamilelikte beslenme programı ile anne adayının gereğinden fazla kilo alması da sürekli kontroller ile önlenebilir. Gebelikte beslenme konusunun önemli olmasının sebeplerinden bir tanesi de bu süreçte anne adayının metabolizmasında birtakım değişiklikler meydana gelmesidir.
Gebelik diyabetinde beslenme nasıl olmalıdır?
Hamilelikte beslenme programı içerisinde anne adayına özel olarak ve onun sağlık durumu göz önünde bulundurularak ihtiyaç duyduğu enerji dağılımı belirlenir ve buna göre bir liste çıkarılır. Genelde bu enerji dağılımının %15’ini proteinler, %30’unu yağlar ve %55’ini karbonhidratlar oluşturur. Ancak bu oranlar anne adayının durumuna, yaşına, kilosuna, şişmanlık ya da obezite sorunu yaşayıp yaşamadığına ve yaşamına göre değişiklik gösterebilir. Benzer şekilde bu dönemde annenin yaşamında sürekli olarak değişimler olabileceği için anne adayının sürekli olarak bir diyetisyen ile görüşerek hamilelikte beslenme ile ilgili fikir alışverişinde bulunmasında yarar olacaktır.
Gebelik diyabeti anne adayının kilo alma sürecini etkiler mi?
Gebelik diyabeti içerisinde anne adayının fazla kilo alma riski bulunabilir. Bu yüzden anne adayı gebelik şekeri tanısı konulmadan önce de beslenme konusunda dikkatli ve kontrollü olmalıdır. Eğer anne adayı hamilelik dönemine normalden fazla bir kilo ile başladıysa ve gebelik öncesinde şişmanlık veya obezite gibi bir rahatsızlığa sahipse ilerleyen süreçte kilo artışını kontrollü seviyelerde tutmalıdır. Elbette burada doğrudan bir zayıflama ihtiyacı doğmayabilir ama kilo artışının çok sağlıklı bir şekilde sağlanması gerekir. Dolayısıyla eğer planlı bir gebelik yaşanacak ise obezite sorunu yaşayan anne adaylarının bu konularda biraz daha dikkatli olması gerekebilir. Eğer anne adayı ve doktor görüştüğünde fazla kilonun bir sorun yaratacağı görüşüne sahip olurlarsa gebelik öncesinde bir zayıflama programı uygulanması faydalı olabilir. Bu zayıflama programının da diyetisyen veya uzman kişiler kontrolünde yapılması gerekebilir.
Gebelik diyabetinde neler yenmeli ve neler yenmemelidir?
Gebelik şekeri içerisinde tıpkı normal diyabette olduğu gibi karbonhidratlı yani şekerli besinler önemli bir yere sahiptir. Fakat yine de bu süreçte gebelik diyabeti bulunan annenin karbonhidratlı yiyecekleri hayatından tamamen çıkartmasına gerek yoktur. Çünkü her ne kadar anne adayı protein ve yağ açısından yeterli beslense de eğer karbonhidratı yeterli olarak almazsa bu bebeğin gelişimini olumsuz etkileyebilir. Bu yüzden gebelik diyabetinde beslenme konusunda titiz davranılması gerekir.
Dolayısıyla gebelik diyabetinde beslenme için anne adayının ne kadar karbonhidrata ihtiyaç duyduğu hesaplanmalı ve bu karbonhidratı hangi besinlerden, hangi miktarlarda ve hangi zamanlarda alacağı belirlenmelidir. Bu noktada anne adayı kan şekerini çok hızlı bir şekilde yükseltebilecek basit şekerlerin yerine kan şekerini biraz daha yavaş şekilde yükseltecek, lif açısından zengin olan kompleks karbonhidratları seçmelidir.
Gebelikte beslenme açısından anne adayının tüketebileceği kompleks karbonhidratlar arasında tam tahıllı besinler, kepekli pirinç, kepekli makarna, çavdar ve yulaf gösterilebilir. Buna karşılık gebelik şekeri bulunan anne adayının tüketmemesi gereken basit şekerler arasında ise çay şekeri, bal, marmelat ve reçel gösterilebilir. Fakat bu süreçte tüketilecek olan besinlerin her birinin ve ne kadar tüketileceklerinin bir diyetisyen tarafından belirlenmesinde her zaman fayda vardır.
Gebelik diyabetinde şeker kontrolünün önemi
Gebelik diyabeti içerisinde bazen kan şekeri yükselmek yerine düşebilir. Bu yüzden annenin kan şekerinin düzenli bir şekilde kontrol edilmesi gerekir. Aynı zamanda anne adayı için hazırlanmış olan diyet tedavisi beslenme programı da zaman içerisinde annenin aldığı kiloya, kan şekerine ve sevdiği yiyeceklere göre güncellenebilir.
Gebelik diyabetinde beslenme içerisinde anne adayının öğün atlamaması gerekir. Çünkü öğün atlanması kan şekerinin düşmesine neden olabilir. Özellikle posalı yiyecekler gebelik diyabeti olan hamilelerin en büyük yardımcılarından bir tanesi olur. Bu yüzden öğünlerde mutlaka vitamin, mineral ve posa açısında zengin yiyeceklerin bulunmasında fayda vardır.
Gebelik Diyabetinde Beslenme Konusunda Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Anne adayının diyet tedavisi beslenme programında bulunan besinler onun sevdiği ve tüketmekten zevk alacağı besinlerden oluşmalıdır.
- Hem ana öğünler hem de ara öğünler atlanmamalıdır.
- Gebelik süresince vücudun ihtiyaç duyduğu kadar su içmeye özen gösterilmelidir.
- Basit şeker olarak adlandırılan besinlerden uzak durulmalıdır.
- Karbonhidratlar arasından kompleks karbonhidratlar olarak adlandırılanlar tercih edilmelidir.
- Tüketilen yiyeceklerin posa miktarlarının yüksek olmasına dikkat edilmelidir.
- Tatlı, çikolata ya da şeker tüketimi sınırlandırılmalıdır.
- Gebelik diyabeti süresince meyve tüketimine de dikkat edilmelidir.
- Gebelik diyabetinde beslenme içerisinde mümkün mertebe işlenmiş beyaz undan yapılmış ekmek ve hamur işlerine yer verilmemelidir.
- Anne adayının pirinç ve patates tüketimini de sınırlandırmasında yarar vardır.
- Çayın şekersiz olarak içilmesine dikkat edilmelidir.
- Özellikle kahvaltılarda bal, reçel ya da çikolata gibi kan şekerini çok hızlı yükselten yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
- Ara öğünlerde çikolata, kek, bisküvi ya da tatlı gibi çok şekerli ve sağlıksız besinler tüketilmemelidir.